麻豆传媒网站

Newyddion Diweddaraf Cyngor Sir Y Fflint

Cerdyn Sul y Mamau

Published: 16/02/2016

Mae Archifdy Sir y Fflint wedi creu cerdyn Sul y Mamau arbennig i gofio mam a merch enwog o Gaerwys, sef Ruth a Kitty Lewis Plas Penucha. Magwyd Ruth Lewis (1872-1946) yn Lerpwl ac yna鈥檔 Llundain, lle cafodd ei haddysg. Ar 么l priodi J. Herbert Lewis symudodd i Gaerwys a mabwysiadu Cymru fel ei gwlad a dechrau dysgu Cymraeg. Ymhen dim, roedd hi鈥檔 rhugl. Teithiodd Ruth ar hyd a lled y wlad yn casglu caneuon gwerin ac ym 1914 bu iddi gyhoeddi ei chasgliad; mae鈥檙 llyfryn ar gael a chadw heddiw yn Archifdy Sir y Fflint (D/L/816). Roedd Ruth yn frwd dros ddatganoli ac ym 1921 cafodd ei phenodi鈥檔 ynad ym Mwrdeistref Westminster yn Llundain, y ferch gyntaf i ddal y swydd honno. Ruth hefyd oedd y ferch gyntaf i gael ei phenodi鈥檔 ynad yn Sir y Fflint; a bu iddi ddal y swydd honno am bron i chwarter canrif. Roedd Alice Catherine 鈥楰itty鈥� Lewis (1898-1984), eu hunig ferch, hefyd yn frwd dros ddatganoli ac roedd hi hefyd yn aelod o Blaid Cymru. Cafodd ei haddysg yng Ngholeg Prifysgol Aberystwyth (1916-18) ac roedd hi鈥檔 hoff o gymryd rhan mewn eisteddfodau lleol a chenedlaethol. Hi oedd llywydd Eisteddfod Caerwys ar achlysur dathlu can mlynedd ers ei sefydlu. Meddai鈥檙 Cyng. Chris Bithell, Aelod Cabinet Addysg 鈥淢ae Sul y Mamau yn wyl hir sefydlog. Ar un adeg hwn oedd yr unig ddiwrnod yn ystod y flwyddyn y cai merched a meibion yn y lluoedd arfog, rhai ymhell o鈥檜 cartrefi, y cyfle i ymweld 芒鈥檜 mamau. Mae鈥檙 llun hyfryd ar y cerdyn hwn yn portreadu鈥檙 berthynas glos rhwng mam 芒鈥檌 phlentyn.鈥� Mae鈥檙 cardiau yn costio 拢1.50 ac ar werth yn yr Archifdy ym Mhenarl芒g ac yn y siop yn Theatr Clwyd.